Prof.Dr.Coşkun Can Aktan

 

DEMING'E GÖRE ORGANİZASYONLARDA BAŞARILI BİR YÖNETİCİNİN BİLMESİ VE SAHİP OLMASI

GEREKEN YEDİ İLKE (*)

1. Yönetici sisteminin ne demek olduğunu bilmeli ve çalışanlara öğretmelidir.

2. Yönetici organizasyonun amaçlarını gerçekleştirmesi ve optimizasyona

ulaşılabilmesi için çalışanların sistemin önemli bir parçası olduğunu bilmeli ve

çalışanlara değer vermelidir.

3. Yönetici insanların birbirlerinden farklı özelliklere sahip olduklarını

bilmeli ve anlamalıdır. Yönetici çalışanların sahip olduğu aile geçmişi, eğitim,

kabiliyet vs. faktörleri değerlendirmeli ve bu faktörlerin organizasyon

içerisinde optimize edilmesini sağlamalıdır. Bu çalışanları sınıflara ayırmak

demek değildir. Aksine, yönetici çalışanları sahip olduğu özellikler

çerçevesinde değerlendirir ve onların en uygun görevde istihdam edilmelerini

sağlar.

4. Yönetici için öğrenmenin sınırı olmamalıdır. Yönetici çalışanlarını okumaya

teşvik etmelidir. Yönetici organizasyon içerisinde eğitim için seminerler ve

kurslar düzenlemelidir.

5. Yönetici kendisini bir yargıç olarak değil, çalışanların lideri ve danışmanı

olarak görmelidir.

6. Yönetici personelin çalışma ortamını ve insanlar arasındaki ilişkilerin nasıl

olduğunu öğrenmelidir. Yönetici, çalışanların eğitimine önem vermelidir.

7. Yönetici üç tür güce sahip olmalıdır. (1) Görevi dolayısıyla sahip olduğu

otorite, (2) Bilgi, (3) Şahsiyet ve ikna etme gücü.

 

DRUCKER'E GÖRE ORGANİZASYONLARDA BAŞARI İÇİN ÜST YÖNETİMİN BAŞLICA ALTI GÖREV VE

SORUMLULUĞU (*)

 

1. Misyon. Üst yönetim "Bizim işimiz nedir ve ne olmalıdır?" sorusunu kendi

kendine sormalı ve öncelikle misyonunu açık bir şekilde ortaya koymalıdır.

2. Vizyon ve değerler. Organizasyonda üst yönetim vizyonunu ve değerlerini açık

bir şekilde ortaya koymalı; organizasyonda kuralları ve standartları

oluşturmalıdır.

3. Beşeri organizasyon kurma ve geliştirme. Üst yönetim, organizasyonda insan

kaynaklarına değer verecek bir beşeri organizasyon kurmayı amaçlamalıdır.

4. İletişim. Üst yönetim, organizasyon ile ilişki içerisinde bulunan tüm kişi ve

organlarla (müşteriler, tedarikçiler, bankacılık ve mali kuruluşlar, devlet vs.)

yakın iletişim içerisinde olmalıdır.

5. Kutlama ve törenlerde vakit kaybedilmemesi. Üst yönetim, çeşitli davet ve

törenlere katılarak vakit kaybetmemeye özen göstermelidir.

6. Kriz zamanlarında görev ve sorumluluk devretmeye hazır üst yönetim

elemanlarının bulunması. Organizasyonda kriz dönemlerinde ve güçlükle

karşılaşacağı anlarda üst yönetime yardımcı olacak, onların görev ve

sorumluluklarını paylaşacak ve/veya kısmen üstlenecek bir hazır (stand-by)

yönetim oluşturulmalıdır.

 

ORGANİZASYONLARDA YÜKSEK PERFORMANS İÇİN YÖNETİMİN SAHİP OLMASI GEREKEN YETENEK

VE KAPASİTELER (*)

1. Yazılı iletişim. Organizasyonla ilgili gerçekleri ve bilgileri düzenli ve

sistematik bir şekilde yazılı olarak halka ulaştırmak.

2. Sözlü iletişim. Organizasyonla ilgili gerçekleri ve bilgileri çalışanlar ve

vatandaşlarla paylaşmak; onları dinlemek, görüş ve önerilerinden istifade etmek.

3. Problem çözme. Organizasyonda problemleri teşhis ve analiz etme ve en iyi

çözümleri bulma konusunda çaba sarfetmek.

4. Kişilerin yeteneklerinden istifade etme. Organizasyonda çalışanların

yeteneklerine en uygun işte istihdam edilmelerini sağlamak.

5. Organizasyondaki cinsiyet, ırk ve etnik kültür yapısı. Organizasyonda

çalışanların cinsiyet, ırk, dil, etnik kültür çeşitliliğini dikkate almak ve

bunlara saygı göstermek.

6. Vizyon. Organizasyonun geleceği ile ilgili uzun dönemi esas alan bir bakış

açısını benimsemek ve uygulamak.

7. Yaratıcı düşünme. Organizasyonda gelişmeyi ve ilerlemeyi sağlamak için

yaratıcı düşünceye önem vermek ve bundan istifade etmek.

8. Fleksibilite. Yeni enformasyona ve değişime açık olmak; beklenmeyen

gelişmelere uyum gösterebilmek ve fleksibl olmak.

9. Karar verme gücü. Organizasyon amaçlarını gerçekleştirmek için doğru kararlar

almak; alınan kararların etkilerini süratle algılamak.

10. Liderlik. Organizasyonda başarıya ulaşılması için çalışanları motive etmek

ve iyi bir şekilde yönetmek; yönetimde dürüstlük, güven, açıklık ve çalışanlara

saygıyı temin ve tesis etmek.

11. Anlaşmazlıklar. Organizasyon içerisindeki anlaşmazlıkları, fikir

ayrılıklarını yapıcı bir tarzda düzenlemeye ve çözmeye çalışmak.

12. Kendi kendini yönetme. Çalışanların kendi kendilerini iyi bir şekilde

yönetmeleri ve motive etmelerini sağlamada yardımcı olmak; çalışanların

kendilerinin sahip olduğu güçlü ve zayıf yanlarını bulup çıkarmalarına yardımcı

olmak; kendi kendine öğrenme ve kendi kendini geliştirme yaklaşımının çalışanlar

arasında yaygınlaşmasını sağlamak.

13. Görüşme ve işbirliği. Organizasyonda başarıya ulaşılması için yönetim ve

çalışanlar arasında işbirliğinin geliştirilmesine çalışmak; problemlere ortak

çözüm bulma konusunda görüşmeler yapmak, Consensus'a ulaşma konusunda çaba

sarfetmek.

14. Planlama ve değerlendirme. Organizasyonda uzun dönemi esas alan bir planlama

ve strateji oluşturulmasını sağlamak; planın uygulanmasından sonra elde edilen

sonuçları değerlendirmek; organizasyonda durum analizi yaparak eksiklikleri ve

hataları tesbit etmek, organizasyonun sahip olduğu fırsatlardan istifade etmeye

çalışmak.

15. Mali yönetim. Organizasyonun harcamaları ve gelirleri ile ilgili olarak

etkin bir bütçe oluşturulmasını ve mali yönetimin geliştirilmesini sağlamak.

16. İnsan kaynaklarının yönetimi. Organizasyonda yönetimin sahip olduğu güç ve

otoriteyi diğer birim ve kişilerle paylaşmalarını sağlamak; çalışanlara yetki

devretmek; çalışanları tanımak ve saygı göstermek, çalışmalarını ödüllendirmek;

tüm çalışanlara adil ve eşit bir şekilde muamele etmek.

17. Müşteriye yönelik hizmet verme. Müşterilerin ihtiyaçlarını en iyi şekilde

karşılayacak türde hizmet vermek; daha iyi ve kaliteli hizmet sunulması için

kararlı olmak ve organizasyonda etkinlik artırmaya çalışmak.

18. Dış çevreden haberdar olma. Organizasyon dışındaki atmosfer ve iklimden

haberdar olmak; organizasyonu etkileyecek dış ekonomik, politik ve sosyal

trendleri izlemek.

19. Grup çalışması. Organizasyonda grup çalışmasını tesis etmek; çalışma grubu

içerisinde güven ve işbirliğini oluşturmak; grup çalışma ruhunu

kurumsallaştırmak.

20. Teknoloji yönetimi. Organizasyonda modern teknoloji araçlarından istifade

etmek.

21. İç kontrol/bütünlük. Organizasyon içerisinde bütünlüğü sağlamak için iç

kontrol mekanizmalarını oluşturmak.

22. Teknik yeterlilik. Teknik ve uzmanlık isteyen alanlarda yeterli olmak;

mühendislik, hukuk, muhasebe gibi alanlarda yeterli teknik personele ve bilgiye

sahip olmak.

 

ORGANİZASYONLARDA BAŞARI İÇİN LİDERLERDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER (*)

1. Vizyona sahip olma. Lider, şimdiki durumdan daha iyi bir geleceği öngörebilme

yeteneğine sahip olmalı.

2. Organizasyondaki kompleks yapıyı yönetebilme. Lider, organizasyondaki

enformasyon ve bilgileri anlama ve yorumlama yeteneğine sahip olmalı.

3. Organizasyonu, işletme faaliyetlerini ve sanayinin özelliklerini anlama.

Lider, piyasadaki gelişmeleri ve trendi, tüketicinin ihtiyaçlarındaki değişme ve

gelişmeleri analiz etme yeteneğine sahip olmalı.

4. Organizasyonun yapısını ve süreçlerini anlama. Özellikle genel müdür

düzeyindeki yöneticiler organizasyonun çalışma yapısını ve süreçlerini çok iyi

bilmeli.

5. Organizasyonu başarıya götürme. Liderin sahip olması gereken özelliklerden

birisi organizasyonu başarıya doğru sürüklemesidir.

6. Şahsi bütünlük. Lider, tüm çalışanlara örnek olacak şekilde davranışlarında

açık ve tutarlı olmalı, söz ve davranışları ile uyum içinde olmalı.

7. Fleksibilite. Organizasyondaki değişen şartlara lider kolayca uyum

gösterebilme yeteneğine sahip olmalıdır.

8. Kendini tanıma ve bilme. Lider, sahip olduğu güçlü ve zayıf yönlerini

anlamalı ve yaptığı hataları açıkça kabul etmelidir.

9. Yeni bilgiler öğrenme. Lider, sürekli yeni enformasyon ve bilgi elde etmeye

çalışmalı; tecrübesinden ve organizasyonda kendi yaptığı ya da başkalarının

yaptığı hatalardan yeni şeyler öğrenmelidir.

10. Otoritesini kullanmadan başkalarını etkileyebilme. Lider, güçlü vizyonu ve

iletişimi ile başkalarını kolayca etkileyebilme ve ikna edebilme yeteneğine

sahip olmalıdır.

11. Yönetimin ve işgücünün beceri ve kabiliyetlerini geliştirmeye çalışma.

Lider, organizasyonun sürekli gelişmesi konusunda kararlı olmalıdır.

Organizasyonda gelişmeyi teşvik ve motive edecek bir iklim yaratmalıdır.

12. Grup çalışması. Lider organizasyon içerisinde grup çalışmasının gelişmesi

için çaba göstermelidir.

 

ORGANİZASYONDA BAŞARI İÇİN LİDERLİK İLKELERİ (*)

I. TEMEL LİDERLİK İLKELERİ

1. Vizyon oluştur.

2. Kendin, yönetici ve çalışanlar için amaçları tanımla.

3. Çalışanların iyi performans göstermelerini sağla.

4. Yöneticiler ve çalışanları yapıcı kelimelerle uyar ve eleştir.

5. Organizasyondaki değişimi gerçekleştir ve kolaylaştır.

6. Adına hareket edecekler ya da işlem yapacakların başarılı olmaları için

kendilerine güvenmelerini sağla.

7. Organizasyonda uygun davranış kurallarının öğretilmesi için çaba göster.

II. SÜPER LİDERLİK İLKELERİ

8. Organizasyonda insanın kendi kendine bir lider olabileceğini anlatmaya ve

öğretmeye çalış.

9. Organizasyonda çalışanların kendi kendilerine amaç belirlemelerini ve

öğrenmelerini sağla.

10. Çalışanların pozitif düşünmelerini sağla.

11. Organizasyonda başarıları ödüllendirerek "kendi-kendine liderliğin"

(self-leadership) gelişmesini sağla.

12. Yapılan hataların öğrenme ve tecrübe için bir fırsat olduğunu çalışanların

anlamasını sağla.

13. Kendi-kendini yönetebilecek çalışma gruplarının oluşumunu sağla.

14. Organizasyonda kendi-kendine liderlik kültürünü geliştir.